مطالب خانم گودرزی راجب سهروفیروزان
شنبه, ۱۴ آذر ۱۳۹۴، ۱۲:۱۳ ق.ظ
معصومه گودرزی
دکتری: دانشجوی دکتری تاریخ محلی دانشگاه اصفهان
کارشناسی ارشد: دانشگاه اصفهان، ۱۳۹۰
کارشناسی: دانشگاه اصفهان، ۱۳۸۸
نگین سهروفیروزان
نگین سهروفیروزان
چند روز پیش برای انجام کاری به روستای زیبا و سرسبز سهروفیروزان رفتم. اما نگاه
من، به مناظر و طبیعت این روستای زیبا، قدری متفاوت تر از نگاه همراهانم بود. نه
تنها طبیعت زیبای این منطقه مصفای وجود من شد، بلکه نگاه من هر بّنا و بافت قدیمی
در این روستا را دنبال می کرد.
نگین سهروفیروزان
چند روز پیش برای انجام کاری به روستای زیبا و
سرسبز سهروفیروزان رفتم. اما نگاه من، به مناظر و طبیعت این روستای زیبا، قدری
متفاوت تر از نگاه همراهانم بود. نه تنها طبیعت زیبای این منطقه مصفای وجود من شد،
بلکه نگاه من هر بّنا و بافت قدیمی در این روستا را دنبال می کرد. وجود 30 اثر
تاریخی در این روستا،کمتر ذائقه ای را تحریک نمی کند. بنابراین بدون درنگ مصاحبه
میدانی را شروع کردم. با بسته سوالی که سریع در ذهنم آماده کردم، نزد تعدادی از
بزرگان و صاحب نظران روستا رفته و از قدمت روستا،آثار تاریخی ثبت شده، موقعیت
جغرافیایی منطقه و اماکن مذهبی روستا جویا شدم.
در ادامه گزارشی از این مصاحبه
حضور محترم خوانندگان، ارائه می گردد تا شاید کنجکاوی دوستداران آثار تاریخی تحریک
شود و در اولین فرصت از این آثار دیدن کنند. هدف دیگر این نوشته، معطوف کردن نگاه
مسئولین به حفظ و حراست از این ابنیه هاست، چرا که هویت هر ملتی در گرو پیشینه
تاریخی، حفاظت و حراست آن پیشینه می باشد.
سهروفیروزان – روستایی از توابع بخش پیربکران شهرستان فلاورجان در استان اصفهان می باشد. راه های دسترسی به این روستا از شهر ابریشم، گردنه آبنیل، شهر پیربکران و اتوبان ذوب آهن می باشد. این روستا در هفت فرسنگی اصفهان واقع شده است. بنا به توصیف "ابن بطوطه" جهانگرد مراکشی، این شهر دارای باغات و نهرهای زیادی بوده و رونق اقتصادی و سیاسی زیادی داشته است."حمدالله مستوفی" از مورخین قرن هشتم نیز بنای فیروزان را به کیومرث منسوب کرده و این انتساب نشان از قدمت این اماکن دارد."حسین انصاری" نیز درکتاب تاریخ اصفهان، ذکر کرده برخی از اماکن تاریخی این منطقه در دوره اسلامی توسط اتابک فیروزشاه تعمیر شده و به نام وی شهرت یافته است. اما از نام اسبق این اماکن سخنی به میان نیاورده است. با استناد بر نگاشته های نویسنده شهیر قرن پنجم "ماه فرخی" و جغرافیا نویس قرن هفتم "یاقوت حموی"، به یقین مکانی تحت عنوان فیروزان حداقل از قرن پنجم موجودیت داشته و نام آن برگرفته از نام حاکمی تحت عنوان پیروز بوده است. به نوشته حمدالله مستوفی، مذهب اهالی این دیار سنی شافعی بوده است که در بین مذاهب اهل تسنن نسبت به مذهب تشیع نزدیکترین است. اما آزادی مذهبی ایجاد شده در دوره ایلخانی و گرایش به تشیع سلاطین این دوره، زمینه گرایش به مذهب تشیع را در این دیار، همانند دیگر مناطق اصفهان مهیا می کند. حضور باباها که حداقل سه تن از آنان در این محل مدفونند و باغ قلندرها که خانقاه آنان بوده، همچنین وجود بقعه امامزاده شاه ابوالقاسم نشان متقنی، از روی آوردن اهالی سهروفیروزان به مذهب تشیع می باشد که در دوره صفویه به اوج خود می رسد. هم اینک مردم سهروفیروزان به طور مطلق پیرو مذهب تشیع امامیه می باشند و در اعتقادات و باورهای خود بسیار راسخ و جدی هستند و عزاداری ها و آیین های مذهبی در میان اهالی به نحو پرشوری برگزار می گردد.
این روستا دارای 30 اثر تاریخی و 6 اثر ثبت شده در فهرست آثار ملی ایران می باشد. این آثار عبارتند از: پل بابا محمود سهروفیروزان که در تاریخ 25/12/1345، حمام سهر در تاریخ 13/3/1386 ، حمام فیروزان در تاریخ 18/9/1387، برج کبوتر باغ ملاباشی درتاریخ 20/12/1385 و بقعه امامزاده شاه ابوالقاسم نیز در تاریخ 16/3/1356 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است. از دیگرآثار این روستا، مسجد بابا محمود، مقبره بابا محمود، مقبره باباشیخ، بابا هوالدین، مسجد ملائکه، امامزاده زکیه، رقیه خاتون، خانه تاریخی حاج محمود وکیلی و شیرسنگی می باشند. سنگابینیز از عصر ناصرالدین شاه در این روستا وجود دارد که توسط حسن خوانسارکی وقف سالار شهدا ابا عبدالله الحسین(ع) شده است.
اما آنچه را که همچون نگینی بر فراز این انگشتری می درخشد وجود مبارک امامزاده شاه ابوالقاسم می باشد. مقبره ایشان در کنار رودخانه واقع شده است. با استناد بر منابع آستان قدس و به نقل از کتاب مهاجران آل طالب، ص 98، نوشته سیدابراهیم طباطبا آمده: ابوالقاسم علی بن زید بن حسن بن جعفربن ....که نسب به امام سجاد علیه السلام می رساند، در استان اصفهان دفن گردیده و آن حضرت نقیب اصفهان بوده است که در سال 418 ه. ق. وفات یافته است، در فهرست آمار بقاع متبرکه سازمان اوقاف و امور خیریه نیز آمده است که امامزاده شاه ابوالقاسم در سهروفیروزان لنجان دفن گردیده است.
ساختمان امامزاده از خشت خام وگل رس ساخته شده و در دوره های مختلف بخش هایی به آن اضافه گردیده است. تنها کتیبه موجود در امامزاده متعلق به سال 1304 هجری می باشد. گنبد امامزاده هرمی شکل با ساقه هشت گوش است. در مجموع نوع معماری امامزاده، ایلخانی است و در دوره های صفوی و قاجاریه و متاخر نیز تغییراتی در آن حاصل شده است. قرائن موجود حاکی از وجود بازار، قبرستان، چاه های آب، باغ ها و دیگر ملحقات در اطراف و اکناف امامزاده بوده است که به مرور زمان تخریب گشته است.حدود پنجاه سال پیش گنبد امامزاده تخریب شده، اما آن را مجددا بازسازی کردند. حدود بیست سال پیش نیز کاشی هایی با زمینه لاجوردی مشحون به آیات قران و اسامی ائمه در امامزاده نصب گردیده و داخل حرم با سنگ های مرمر و کاشی های منقش و مقرنس های ساده تزیین گشته است.
از آنجا که بخش های ازاین اثر بدلیل بارندگی در معرض آسیب قرار گرفته ، اهالی منطقه دغدغه حفظ و حراست این مکان متبرک را داشتند و خواستار توجه بیشتر مسئولین ذیربط به این مکان مذهبی و اثر تاریخی بودند، زیرا که معتقدند وجود متبرک این امامزاده همچون نگینی بر انگشتری منطقه می درخشد. امید است که بنده حقیر نیز در معطوف کردن نگاه مسئولین، ایرانگردان و علاقمندان آثار تاریخی به این ابنیه ها سهمی داشته باشم.
سهروفیروزان – روستایی از توابع بخش پیربکران شهرستان فلاورجان در استان اصفهان می باشد. راه های دسترسی به این روستا از شهر ابریشم، گردنه آبنیل، شهر پیربکران و اتوبان ذوب آهن می باشد. این روستا در هفت فرسنگی اصفهان واقع شده است. بنا به توصیف "ابن بطوطه" جهانگرد مراکشی، این شهر دارای باغات و نهرهای زیادی بوده و رونق اقتصادی و سیاسی زیادی داشته است."حمدالله مستوفی" از مورخین قرن هشتم نیز بنای فیروزان را به کیومرث منسوب کرده و این انتساب نشان از قدمت این اماکن دارد."حسین انصاری" نیز درکتاب تاریخ اصفهان، ذکر کرده برخی از اماکن تاریخی این منطقه در دوره اسلامی توسط اتابک فیروزشاه تعمیر شده و به نام وی شهرت یافته است. اما از نام اسبق این اماکن سخنی به میان نیاورده است. با استناد بر نگاشته های نویسنده شهیر قرن پنجم "ماه فرخی" و جغرافیا نویس قرن هفتم "یاقوت حموی"، به یقین مکانی تحت عنوان فیروزان حداقل از قرن پنجم موجودیت داشته و نام آن برگرفته از نام حاکمی تحت عنوان پیروز بوده است. به نوشته حمدالله مستوفی، مذهب اهالی این دیار سنی شافعی بوده است که در بین مذاهب اهل تسنن نسبت به مذهب تشیع نزدیکترین است. اما آزادی مذهبی ایجاد شده در دوره ایلخانی و گرایش به تشیع سلاطین این دوره، زمینه گرایش به مذهب تشیع را در این دیار، همانند دیگر مناطق اصفهان مهیا می کند. حضور باباها که حداقل سه تن از آنان در این محل مدفونند و باغ قلندرها که خانقاه آنان بوده، همچنین وجود بقعه امامزاده شاه ابوالقاسم نشان متقنی، از روی آوردن اهالی سهروفیروزان به مذهب تشیع می باشد که در دوره صفویه به اوج خود می رسد. هم اینک مردم سهروفیروزان به طور مطلق پیرو مذهب تشیع امامیه می باشند و در اعتقادات و باورهای خود بسیار راسخ و جدی هستند و عزاداری ها و آیین های مذهبی در میان اهالی به نحو پرشوری برگزار می گردد.
این روستا دارای 30 اثر تاریخی و 6 اثر ثبت شده در فهرست آثار ملی ایران می باشد. این آثار عبارتند از: پل بابا محمود سهروفیروزان که در تاریخ 25/12/1345، حمام سهر در تاریخ 13/3/1386 ، حمام فیروزان در تاریخ 18/9/1387، برج کبوتر باغ ملاباشی درتاریخ 20/12/1385 و بقعه امامزاده شاه ابوالقاسم نیز در تاریخ 16/3/1356 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است. از دیگرآثار این روستا، مسجد بابا محمود، مقبره بابا محمود، مقبره باباشیخ، بابا هوالدین، مسجد ملائکه، امامزاده زکیه، رقیه خاتون، خانه تاریخی حاج محمود وکیلی و شیرسنگی می باشند. سنگابینیز از عصر ناصرالدین شاه در این روستا وجود دارد که توسط حسن خوانسارکی وقف سالار شهدا ابا عبدالله الحسین(ع) شده است.
اما آنچه را که همچون نگینی بر فراز این انگشتری می درخشد وجود مبارک امامزاده شاه ابوالقاسم می باشد. مقبره ایشان در کنار رودخانه واقع شده است. با استناد بر منابع آستان قدس و به نقل از کتاب مهاجران آل طالب، ص 98، نوشته سیدابراهیم طباطبا آمده: ابوالقاسم علی بن زید بن حسن بن جعفربن ....که نسب به امام سجاد علیه السلام می رساند، در استان اصفهان دفن گردیده و آن حضرت نقیب اصفهان بوده است که در سال 418 ه. ق. وفات یافته است، در فهرست آمار بقاع متبرکه سازمان اوقاف و امور خیریه نیز آمده است که امامزاده شاه ابوالقاسم در سهروفیروزان لنجان دفن گردیده است.
ساختمان امامزاده از خشت خام وگل رس ساخته شده و در دوره های مختلف بخش هایی به آن اضافه گردیده است. تنها کتیبه موجود در امامزاده متعلق به سال 1304 هجری می باشد. گنبد امامزاده هرمی شکل با ساقه هشت گوش است. در مجموع نوع معماری امامزاده، ایلخانی است و در دوره های صفوی و قاجاریه و متاخر نیز تغییراتی در آن حاصل شده است. قرائن موجود حاکی از وجود بازار، قبرستان، چاه های آب، باغ ها و دیگر ملحقات در اطراف و اکناف امامزاده بوده است که به مرور زمان تخریب گشته است.حدود پنجاه سال پیش گنبد امامزاده تخریب شده، اما آن را مجددا بازسازی کردند. حدود بیست سال پیش نیز کاشی هایی با زمینه لاجوردی مشحون به آیات قران و اسامی ائمه در امامزاده نصب گردیده و داخل حرم با سنگ های مرمر و کاشی های منقش و مقرنس های ساده تزیین گشته است.
از آنجا که بخش های ازاین اثر بدلیل بارندگی در معرض آسیب قرار گرفته ، اهالی منطقه دغدغه حفظ و حراست این مکان متبرک را داشتند و خواستار توجه بیشتر مسئولین ذیربط به این مکان مذهبی و اثر تاریخی بودند، زیرا که معتقدند وجود متبرک این امامزاده همچون نگینی بر انگشتری منطقه می درخشد. امید است که بنده حقیر نیز در معطوف کردن نگاه مسئولین، ایرانگردان و علاقمندان آثار تاریخی به این ابنیه ها سهمی داشته باشم.
